Ten tekst przeczytasz w 5 min.
od siebie słów kilka
Trzebiatów to niewielkie miasto położone w północno-zachodniej Polsce, w województwie zachodniopomorskim, około 8 km od wybrzeża Morza Bałtyckiego. Leży nad rzeką Regą, na Pobrzeżu Szczecińskim, co nadaje miastu malowniczy charakter i czyni je atrakcyjnym przystankiem dla osób podróżujących nad morze, szczególnie do pobliskiego Mrzeżyna. Z populacją nieprzekraczającą 10 tysięcy mieszkańców, Trzebiatów ma średniowieczny układ urbanistyczny z charakterystyczną siatką ulic. Pomimo swojego historycznego i turystycznego potencjału, miejscowość często bywa pomijana na trasach turystycznych, co sprawia, że zachowuje nieco zapomniany urok.
Historia
Historia Trzebiatowa sięga IX wieku, kiedy to na obecnym obszarze miasta istniał słowiański gród. Dogodne warunki naturalne, takie jak rzeka Rega, stworzyły idealne miejsce do obrony przed potencjalnymi najeźdźcami. W X wieku w pobliżu miasta istniała podobno świątynia pogańska Białoboków, choć jej istnienie nie jest w pełni potwierdzone. Pierwsza wzmianka o Trzebiatowie pojawia się w 1170 roku, kiedy to książę Kazimierz I przekazał miasto zakonowi norbertanów. Od tego momentu Trzebiatów stał się istotnym ośrodkiem religijnym i handlowym.
Rozwój miasta nastąpił w XIII wieku, kiedy to książę Barnim I nadał Trzebiatowowi prawa miejskie i przywileje handlowe. Dzięki korzystnemu położeniu nad rzeką Regą, miasto rozwinęło się jako portowy ośrodek handlowy, który konkurował z Gryficami i Kołobrzegiem. W XIV wieku Trzebiatów został członkiem Hanzy, co przyczyniło się do jego dalszego rozwoju. Jednak w wyniku sztormów, zapiaszczenia portu oraz rywalizacji z innymi miastami nadbałtyckimi, miasto zaczęło stopniowo tracić na znaczeniu.
W XVI wieku Trzebiatów odegrał ważną rolę w rozwoju reformacji, a w kaplicy św. Ducha odbył się sejm trzebiatowski, który wprowadził luteranizm na Pomorzu. W XVII wieku miasto nawiedziły liczne pożary i zarazy, co spowodowało jego upadek. Mimo trudnych czasów Trzebiatów pozostał istotnym punktem na mapie Pomorza, aż do II wojny światowej, kiedy to miasto zostało zdobyte przez wojska radzieckie. Po wojnie Trzebiatów znalazł się w granicach Polski, a niemiecka ludność została wysiedlona. Obecnie miasto rozwija się jako lokalne centrum turystyczne i kulturalne, choć nie odzyskało dawnej świetności.
Atrakcje
Zabytki sakralne:
- Kościół Macierzyństwa Najświętszej Marii Panny – gotycka świątynia z XIV wieku, dominująca nad miastem swoją monumentalną wieżą. Znajdują się w niej cenne zabytki, takie jak dzwony z XV wieku oraz piękne witraże z XIX wieku.
- Kaplica św. Gertrudy – urocza budowla z XIV wieku, pierwotnie kaplica cmentarna i szpital. Obecnie jest cerkwią greckokatolicką, co dodaje jej unikalnego charakteru.
- Kaplica św. Ducha – jedna z najważniejszych historycznie budowli Trzebiatowa. To tutaj w XVI wieku odbył się sejm trzebiatowski, który wprowadził reformację na Pomorzu. Obecnie służy wiernym prawosławnym.
Pozostałe zabytki:
- Ratusz Miejski – klasycystyczny budynek z 1701 roku, z elementami gotyckimi pochodzącymi z wcześniejszej konstrukcji. Znajduje się w sercu miasta, na rynku, i jest siedzibą władz miasta.
- Pałac w Trzebiatowie – barokowy pałac z XVIII wieku, dawniej siedziba książąt wirtemberskich. Obecnie mieści Trzebiatowski Ośrodek Kultury i Bibliotekę Miejską.
- Baszta Prochowa (Kaszanowa) – średniowieczna baszta, znana z lokalnej legendy o żołnierzu, który przypadkiem uratował miasto, strącając kaszę na głowę atakującego wroga.
- Mury obronne – dobrze zachowane fragmenty średniowiecznych murów miejskich, które otaczały Trzebiatów. Choć nie zachowały się bramy, mury są imponującym świadectwem dawnych czasów.
- Sgraffito – rzadkie malowidło techniką tynkarską przedstawiające słonia, które zdobi jedną z kamienic na rynku. Pochodzi z XVII wieku i jest jednym z ciekawszych elementów architektury miasta.
- Most nad Regą – zbudowany w 1905 roku most, stanowiący nie tylko ważny element infrastruktury, ale również zabytek architektoniczny ze zdobieniami nawiązującymi do wody.
- Murale – w mieście znajduje się wiele murali na budynkach, które swoim średniowiecznym klimatem nawiązują do historii miasta
Ciekawostki
Nazwa Trzebiatów wywodzi się prawdopodobnie od słowiańskiego słowa „trebiti”, oznaczającego „składać ofiarę”. Miejscowa legenda mówi, że w okolicach miasta znajdowały się sanktuaria pogańskie, gdzie składano ofiary bóstwom. Inną teorią jest pochodzenie nazwy od słowa „trzebież”, co oznaczało wycinkę lasów. W średniowieczu Trzebiatów był ważnym portem handlowym, choć po zapiaszczeniu portu jego znaczenie znacznie zmalało. Mimo to, miasto do dziś zachowało wiele ze swojego historycznego uroku.
Podsumowanie i parkowanie
Trzebiatów to miasto pełne historii, choć nieco zapomniane przez turystów, mimo że znajduje się blisko nadmorskich miejscowości, takich jak Mrzeżyno. Spacer po mieście przenosi nas do czasów średniowiecza, a zachowane zabytki, takie jak mury obronne, ratusz czy kościoły, mogły by mu nadawać niepowtarzalny klimat. Niestety część miasta sprawia wrażenie, jakby utknęła w latach 80-90 XX wieku. Wiele zabytków zostało odrestaurowanych, jednak brak tu efektu „wow”. Naszym zdaniem warto jednak tu zajrzeć, szczególnie że zwiedzanie najważniejszych punktów miasta zajmie maksymalnie godzinę.
Parking w centrum miasta jest dobrze łatwo dostępny, choć trzeba za niego zapłacić.