Hel

Ten tekst przeczytasz w 5 min.

od siebie słów kilka

Hel to miasto znajdujące się na samym końcu półwyspu helskiego i dalej znajdziemy tylko morze i wody zatoki puckiej i gdańskie. Miejscowość wydaje się oczywistym celem turystycznym dla każdego turysty, który przyjeżdża w te okolice Polski. I rzeczywiście Hel jako miejscowość ma się czym pochwalić, ale to miejscowość o zupełnie innej charakterystyce niż np. niedaleka Jastarnia. Hel jako miejscowość stricte wypoczynkowa wydaje się być mało fajna, ponieważ plaże są tutaj małe i jest do nich stosunkowo daleko. W Helu straszą także nieużywane budynki portowe. Z drugiej strony miłośnicy militariów napotkają wiele miejsc, które mogą ich zainteresować. Większa część Helu to region umocniony, więc znajdziemy tutaj wiele dobrze zachowanych bunkrów i fortec. Większość z nich jest dobrze zachowana, a część jest udostępniona do zwiedzania.

Polecamy przede wszystkim bunkier, w którym utworzono wystawę poświęconą przebiegowi II wojny światowej. Wystawa robi bardzo dobre wrażenie, dodatkowo w upalne dni w bunkrze znajdziemy przyjemny chłodek.

Niejasne pochodzenie nazwy

Pochodzenie nazwy miasta Hel nie zostało wyjaśnione i istnieje kilka koncepcji etymologii tej nazwy. W języku staropolskim nazwa Hel oznaczało wydmę lub pustkowie, ale wiadomo że już XII wieku istniała tutaj spora osada. Można by jednak pokusić się, że nazwa ta miałaby bardziej dotyczyć miejsca odosobnionego.

Część badaczy twierdzi natomiast, że nazwa ta została nadana przez żeglarzy duńskich lub holenderskich, ponieważ na ich mapach półwysep nosił nazwę Heel lub Hæl. Nazwa ta odnosiła się do określeni obcasa buta, ponieważ półwysep trochę go przypominał. Później nazwa ta przyjęta nazwa została spolszczona.

Według jeszcze innej teorii nazwa Hel wywodzi się od imienia nordyckiej bogini zaświatów Hel, której miejsce kultu znajdowało się podobno na półwyspie.

Trochę Historii wczesna

Pierwsze pisemne wzmianki o miejscowości Hel pochodzą z roku 1198 roku. W tych duńskich zapisach znajdziemy informacje o handlu śledziami z osadą Gallen na wyspie Hæl. Następne wzmianki w duńskich źródłach pochodzą z 1219 roku, które mówią o cudownym uratowaniu na Helu wysłannika króla Waldemara II Zwycięzcy z rozbitego statku.

Dalsze historia miejscowości pochodzi już zapisów polskich, z których wynika, że osada portowa na cyplu Helskim niezwykle szybko się rozwija i prowadzi handel z różnymi częściami kraju. W drugiej połowie XII wieku Hel otrzymuje prawa miejskie, które w 1378 potwierdzają Krzyżacy.

W początkach XV wieku mierzeja zaczęła się cofać i wody morskie zaczęły zalewać miasto. Podjęto więc decyzje o przesunięciu miasta półtora o blisko półtora kilometra. Proces ten trwał stopniowo, dlatego przez okres kilkunastu lat istniał zarówno Nowy Hel jak i Stary Hel. Według zapisów stary Hel posiadał on murowany Kościół, ratusz, szpital, dwa place targowe, kilka karczm oraz rozbudowaną przystań. Stary Hel ostatecznie pod wodami morza zniknął w końcówce XV wieku.

Końcówka XV wieku to także koniec świetności Helu jako portu handlowego. Większość transportów w tym czasie zaczyna przypływać do Gdańska, który ma dużo lepsze połączenie z resztą kraju.

Wiek XVII i XVIII tragicznie zapisał się w dziejach tego miasta. Liczne pożary i napaści oraz zarazy doprowadziły do stopniowego wyludnienia osady. W konsekwencji jednego z pożarów w którym doszczętnie spłonął port miasto straciło główne źródło dochodów. To z kolei spowodowało utratę praw miejskich w 1872 roku. Ich odzyskanie nastąpiło dopiero w 1963 roku z chwil wybudowania niewielkiego portu, który stał nie tylko służył rybakom, ale i turystom, którzy widzieli w miasteczku idealne miejsce wypoczynku.

i historia współczesna

Po zkończeniu I Wojny Świtowej Hel staje się silnym ośrodkiem rybołówstwa oraz bardzo popularnym ośrodkiem wypoczynkowym. Popularność tego miejsca sprawia, że już 1921 roku osada otrzymuje kolejowe połączenie z resztą kraju. Co ciekawe asfaltowa droga do miejscowości została wybudowana dopiero 1960 roku.

Przed wybuchem II Wojny Świtowej dekretem Prezydenta RP, w 1936, miejscowość staje się wojskowym „Rejonem Umocnionym”. Doskonałe umocnienia sprawiły, że półwysep stanowił jeden z najdłużej broniących się obszarów kraju. Skapitulował dopiero 2 października. Bronił się zatem dłużej niż Warszawa mimo iż garnizon liczył mniej niż 3000 żołnierzy.

Po zakończeniu wojny aż do roku 1996 dostęp do Helu był ograniczony ze względów militarnych.

Co zobaczyć w Helu

Muzeum Obrony Wybrzeża na Helu – to zespół Fortyfikacji Półwyspu ukryty w lesie na Helu duża część obiektów udostępniona jest do zwiedzania a w części znajdziemy bardzo dobrze przygotowane muzea.
Fokarium – jedyne w Polsce fokarium z fokami szarymi, mające na celu odtworzenie kolonii tego gatunku,
Szlak Militarny na Helu – to szlk obejmujący nie tylko same miasto ale system umocnień na całym półwyspie
Ulica Wiejska – deptak w Helu, z wieloma ciekawymi zabytkowymi domkami
Latarnia Morska w Helu – zabytkowy obiekt udostępniony do zwiedzania, z pięknym widokiem na cały półwysep
Port rybacki w Helu – port i przystań, które mogą zainteresować niektórych
Helska Kolejka Wąskotorowa – ciekawa atrakcja zwłaszcza dla dzieci
Plaże – hel posiada wiele plaży ale nie robią one wielkiego wrażenia lub są niedostępne ze względu na istnienie obszaru chrnonionego.

Podsumowanie i parkowanie

Ogólnie miasto Hel jest warte do zobaczenia, ale bardziej w sensie krajoznawczym i historycznym. Jako miejscowość wypoczynkowa jest jednak mało atrakcyjna.

Polecamy przejażdżkę pociągiem na 'kraniec polski’, ponieważ będzie szybciej i taniej jeśli zatrzymaliście się gdzieś na mierzei.