Ten tekst przeczytasz w 5 min.
od siebie słów kilka
Rudy, znane również jako Rudy Wielkie lub Rudy Raciborskie, to niewielka wieś znajdująca się między Rybnikiem, Gliwicami i Raciborzem. Formalnie znajduje się powiecie raciborskim, ale paradoksalnie jest tam najdalej.
Najbardziej znanym obiektem we wsi, który przyciąga całkiem sporą liczę turystów jest dobrze zachowany Pocysterski Zespół Klasztorno-Pałacowy wraz z obszernym parkiem. Park ten wchodzi w skład Parku Krajobrazowego – Cysterskie Kompozycje Krajobrazowe Rud Wielkich i jest częścią Europejskiego Szlaku Cysterskiego. Oprócz tego Rudy przyciągają turystów na także innymi atrakcjami takimi jak działająca kolej wąskotorowa. Ukryte nieco w lesie Rudy są więc miejscem o bogatej historii, licznych zabytkach i atrakcjach turystycznych, które przyciągają sporo odwiedzających.
Wspólna historia wsi i opactwa
Rudy mają swoje początki już XIII wieku, kiedy to założono tu pierwszą fundację klasztorną. Od tego czasu historia klasztoru i miejscowości pozostaje ściśle powiązana. Sam klasztor powstał w prawdopodobnie w 1228 lub 1237 roku co wiązało się z otrzymaniem obrazu Matki Boskiej z Dzieciątkiem. Pierwszy klasztor spalił się podczas najazdu tatarskiego w 1241 roku. Kilka lat później cystersi z Jędrzejowa powrócili do Rud i odbudowali nowy klasztor przed 1256 rokiem. Dokument fundacyjny klasztoru został wydany przez Władysława Opolskiego w 1258 roku i potwierdzony przez papieża Grzegorza X szesnaście lat później.
Cystersi mając smykałkę do interesów szybko rozwijali lokalną gospodarkę, a przez to rozwijało się osadnictwo w okolicach Rud. Zakonnicy zajmowali się głównie sadownictwem, leśnictwem, bartnictwem oraz hodowlą owiec, trzody. Za sprawą mnichów powstał tu również system stawów rybnych. W XVII wieku zakonnicy zakładają także rozległy park klasztorny sprowadzając do niego wiele gatunków drzew z europy.
W XVII wieku, Rudy oraz klasztor pod rządami opata Andrzeja Emanuela Pospela, przeżywał okres dynamicznego rozwoju. Założono wtedy kuźnicę, fabrykę drutu, hutę potażu oraz kuźnicę miedzi. Prosperita trwała do 1810 roku, gdy pruskie władze dokonały przejęcia klasztoru, a w jego budynkach powstał szpital wojskowy.
Historia klasztoru po sekularyzacji
W połowie XIX wieku budynki klasztorne trafiają do rodziny von Ratibor, która przebudowuje budynki klasztoru na rezydencję magnacką. W tym okresie z rodziny tej wywodzili się książęta raciborscy.
Kompleks pałacowy oraz kościół w 1945 roku zostały poważnie zniszczone i spalone przez wojska sowieckie. Pałac uległ prawie całkowitemu zniszczeniu, a po wojnie jedynie zabezpieczono jego zgliszcza przed dalszym zawaleniem.
Odbudowa kompleksu pocysterskiego postępowała powoli. W latach 50. roku zakończono odbudowę kościoła, w latach 70. uporządkowano część parku, natomiast w 90. to wyremontowano kaplicę z obrazem Matki Boskiej Rudzkiej. Cały kompleks w 1998 roku przekazano diecezji gliwickiej, co umożliwiło intensywną odbudowę i remont pomieszczeń klasztorno-pałacowych. W 2009 roku utworzono tutaj Ośrodek Formacyjno-Edukacyjny Diecezji Gliwickiej.
Religijny charakter miejsca został ożywiony po przekazaniu obiektu diecezji gliwickiej. W 1995 roku biskup gliwicki Jan Wieczorek podniósł kościół w Rudach do rangi diecezjalnego Sanktuarium Matki Boskiej Pokornej. Jednak najważniejsz z punktu widzenia religijnego był rok 2009 roku, ponieważ Benedykt XVI podniósł kościół klasztorny do rangi bazyliki mniejszej.
Atrakcje
- Pocysterski Zespół Klasztorno-Pałacowy w Rudach – Kompleks obejmuje zabytkową bazylikę, średniowieczny klasztor oraz barokowy pałac. Obecnie mieści się tu Ośrodek Formacyjno-Edukacyjny, a wokół kompleksu powstała malownicza ścieżka dydaktyczna.
- Sanktuarium Matki Bożej Pokornej w Rudach – to gotycki kościół z XIII wieku z obrazem Matki Bożej Rudzkiej. Jest to miejsce pielgrzymkowe i jeden z najważniejszych zabytków w Rudach.
- Zabytkowa Stacja Kolei Wąskotorowej w Rudach – to stacja z przełomu XIX i XX wieku, nadal użytkowana. Znajduje się na Szlaku Zabytków Techniki Województwa Śląskiego.
- Park Krajobrazowy Cysterskie Kompozycje Krajobrazowe Rud Wielkich – to wspaniały kompleks leśny pełen zabytków i stawów. To idealne miejsce na popołudniowy spacer z rodziną.
- Kościół Św. Marii Magdaleny – to Zabytkowy kościół i cmentarz, stanowiące ważne miejsce kultu religijnego.
- Dąb Cysters – Stary dąb o wysokości 30 metrów i obwodzie pnia 730 cm, liczący sobie około 500 lat. Jest to jedno z najokazalszych drzew na Górnym Śląsku.
- Aleja Dębów Papieskich – Aleja za klasztorem, gdzie posadzono młode sadzonki dębów poświęcone trzem ostatnim papieżom: Janowi Pawłowi II, Benedyktowi XVI i Franciszkowi.
Podsumowanie
Rudy to miejscowość o bogatej historii, malowniczym położeniu i licznych jak na tak małą miejscowość atrakcjach. Największą atrakcją jest oczywiście pocysterskie opactwo i park, ale inne miejsca także zachęcają do odwiedzin tego miejsca. Rudy są idealnym miejscem na weekendowy wypad i rodzinne wycieczki. W okresie pielgrzymek oraz w dni wolne od pracy należy spodziewać się tutaj dużej liczby odwiedzających, ale popołudniami powinno być spokojnie. Ta niewielka miejscowość, z jej bogatą przeszłością i urokliwym otoczeniem, pozostaje jednym z ukrytych skarbów Górnego Śląska, zasługując na uwagę każdego, kto chce odkryć piękno i historię tego regionu.
Parkingów w okolicy parku i opactwa znajduje się kilka, ale pozostawić samochód przy samej bramie. W weekendy parking szybko się wypełnia i trzeba szukać innych lokalizacji. W tygodniu postój na parkingu pod bramą jest bezpłatny.
położenie
Galeria zdjęć z wyjazdu
